W dobie dynamicznego rozwoju technologii i powszechnego dostępu do Internetu, przestępstwa związane z cyberprzestrzenią stają się coraz bardziej powszechne. Wśród nich szczególnie niebezpieczne są oszustwa internetowe oraz stalking, które stanowią poważne zagrożenie dla użytkowników sieci. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej tym zjawiskom, analizując ich charakterystykę, przepisy prawne oraz środki zapobiegawcze.
Oszustwa internetowe
Charakterystyka oszustw internetowych
Oszustwa internetowe to działania mające na celu wyłudzenie pieniędzy, danych osobowych lub innych korzyści poprzez wykorzystanie technologii informacyjnych. Przestępcy stosują różnorodne metody, aby wprowadzić ofiary w błąd i skłonić je do podjęcia działań na swoją niekorzyść. Do najczęstszych form oszustw internetowych należą:
- Phishing – polega na podszywaniu się pod zaufane instytucje, takie jak banki czy serwisy społecznościowe, w celu wyłudzenia danych logowania lub informacji finansowych.
- Scam – różnego rodzaju oszustwa, w których przestępcy obiecują korzyści finansowe w zamian za wpłatę określonej sumy pieniędzy.
- Malware – złośliwe oprogramowanie, które po zainstalowaniu na komputerze ofiary może kraść dane, monitorować aktywność użytkownika lub przejmować kontrolę nad urządzeniem.
Przepisy prawne dotyczące oszustw internetowych
W Polsce oszustwa internetowe są regulowane przez Kodeks karny. Zgodnie z art. 286 § 1 Kodeksu karnego, kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. W przypadku oszustw internetowych, przestępcy mogą być również ścigani na podstawie przepisów dotyczących przestępstw komputerowych, takich jak nielegalne uzyskanie dostępu do systemu komputerowego (art. 267 Kodeksu karnego) czy wprowadzenie do systemu komputerowego złośliwego oprogramowania (art. 268a Kodeksu karnego).
Środki zapobiegawcze
Aby chronić się przed oszustwami internetowymi, warto przestrzegać kilku podstawowych zasad:
- Nie udostępniać swoich danych logowania ani informacji finansowych osobom trzecim.
- Regularnie aktualizować oprogramowanie antywirusowe i system operacyjny.
- Unikać klikania w podejrzane linki i załączniki w wiadomościach e-mail.
- Sprawdzać wiarygodność stron internetowych przed wprowadzeniem danych osobowych.
Stalking w cyberprzestrzeni
Charakterystyka stalkingu
Stalking, czyli uporczywe nękanie, to przestępstwo polegające na systematycznym prześladowaniu i zastraszaniu ofiary. W kontekście cyberprzestrzeni, stalking przybiera formę cyberstalkingu, gdzie przestępcy wykorzystują Internet i technologie informacyjne do śledzenia, nękania i zastraszania swoich ofiar. Cyberstalking może obejmować:
- Wysyłanie nękających wiadomości e-mail lub wiadomości na portalach społecznościowych.
- Publikowanie obraźliwych lub kompromitujących treści na temat ofiary w Internecie.
- Śledzenie aktywności online ofiary i wykorzystywanie zdobytych informacji do zastraszania.
Przepisy prawne dotyczące stalkingu
W Polsce stalking jest przestępstwem regulowanym przez art. 190a Kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem, kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli następstwem stalkingu jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat.
Środki zapobiegawcze
Ochrona przed cyberstalkingiem wymaga podjęcia kilku kroków:
- Ograniczenie udostępniania informacji osobistych w Internecie.
- Ustawienie prywatności na portalach społecznościowych, aby ograniczyć dostęp do swoich danych.
- Blokowanie i zgłaszanie nękających użytkowników na platformach internetowych.
- Dokumentowanie wszelkich przypadków nękania i zgłaszanie ich odpowiednim służbom.
Podsumowanie
Przestępstwa związane z cyberprzestrzenią, takie jak oszustwa internetowe i stalking, stanowią poważne zagrożenie dla użytkowników sieci. W Polsce istnieją przepisy prawne mające na celu ściganie i karanie sprawców tych przestępstw, jednak kluczowe znaczenie ma również edukacja i świadomość użytkowników. Przestrzeganie podstawowych zasad bezpieczeństwa w Internecie oraz znajomość przepisów prawnych mogą znacząco zmniejszyć ryzyko stania się ofiarą cyberprzestępczości.
